Veel mensen zien geslacht als niet veel meer dan iemands fysieke lichaam. Maar is het wel zo simpel? Sociologisch onderzoek toont aan dat er heel verschillende dingen van jongens en meisjes worden verwacht. Het geslacht dat je bij je geboorte krijgt toegewezen heeft dus flink wat invloed op het verloop van je leven. Tijdens mijn studie heb ik geleerd welke verregaande gevolgen deze gendernormen hebben, en waarom we er minder aan vast moeten houden.
Zo wordt van mannen vaak gezegd dat ze agressiever en competitiever zijn dan vrouwen doordat ze meer testosteron hebben. Met dit idee in het achterhoofd worden jongetjes opgevoed: agressief gedrag wordt geëxcuseerd of zelfs aangemoedigd, het hoort nou eenmaal bij mannelijkheid. De groep mensen die zich als man identificeert is heel divers: niet ieder mannelijk lichaam zit vol testosteron en niet iedere man zal zich agressief en assertief gedragen, maar toch worden de meeste mannen in de westerse wereld opgevoed met deze normen.
Ideaalbeeld
De sociologe Raewyn Connell heeft hier de term “hegemonische masculiniteit” voor bedacht. Het is een ideaalbeeld van mannelijkheid dat bestaat uit karaktereigenschappen die je veelal terugziet in culturele representaties van mannen en in je directe omgeving. Jongetjes zien dit beeld tijdens hun opvoeding, en hoewel sommigen zich er misschien moeiteloos naar vormen, kunnen anderen zich er weer moeilijker in vinden. Die voelen zich misschien zelfs minder mannelijk omdat ze niet aan het ideaal voldoen.
De groep mensen die zich als man identificeert is heel divers: niet ieder mannelijk lichaam zit vol testosteron
En er kleven meer negatieve aspecten aan dit ideaalbeeld: in 2005 deed de sociologe Cheri Pascoe een onderzoek naar uitingen van mannelijkheid bij kinderen op een middelbare school. Uit haar bevindingen bleek dat jongetjes elkaar vaak aanmoedigden tot homofoob gedrag en het seksualiseren van meisjes om zelf mannelijker over te komen.
Limonade
Ook bij vrouwelijkheid komen een heleboel gedragsregels kijken. Meisjes wordt al op jonge leeftijd aangeleerd om begripvol en zorgzaam te zijn, ook al gaat dit soms ten koste van hun eigen wensen. In het Britse tv-programma “The Secret Life of 5 Year Olds” werd een testje gedaan bij groepjes jongetjes en meisjes die limonade met zout werd aangeboden. De jongens reageerden allemaal bloedeerlijk: ze vonden de limonade niet te pruimen. De meisjes kregen dezelfde limonade te drinken, maar waren minder vocaal over hun afkeer. “I pretended I liked it, so it made her happy.”
Naast ongeschreven gedragsregels over altijd maar aardig zijn, worden meisjes ook blootgesteld aan een streng schoonheidsideaal. Reclames en bioscoopfilms laten een ideaalbeeld van het “vrouwelijk” lichaam zien dat voor haast niemand haalbaar is. De psycholoog Judith Rodin (1984) heeft dit “normative discontent” genoemd: het is tegenwoordig de standaard dat meisjes niet tevreden zijn over hoe hun lichaam eruitziet.
Zowel jongens als meisjes worstelen dus met ideaalbeelden waar ze niet aan kunnen voldoen. Als representaties van mannelijkheid en vrouwelijkheid wat minder diepgeworteld zouden zijn in onze samenleving, dan wordt de scheiding tussen wat mannelijk en wat vrouwelijk is, minder streng bewaakt. De negatieve effecten van gendernormen verdwijnen dan, en daar zou iedereen voordeel van hebben. Op naar meer genderdiversiteit in de samenleving!
Geschreven door Tessel ten Zweege
Mede-oprichtster van het feministisch collectief Pisswife en schrijft voor transgenderinfo.nl
Wil je het magazine ontvangen om zelf te lezen of verder te verspreiden, dat kan door contact met ons op te nemen.