Neysara Rai over transgender in India

Voor transgender personen in India is er nog een lange weg te gaan. Dat blijkt uit het verhaal van Neysara Rai, een van de vrijwilligers van Transgender India. Bijvoorbeeld het misverstand dat je als transgender altijd hijra bent. Transpersonen stuiten in India nog op veel onbegrip. Een goede website die veel informatie biedt, een basis voor communityvorming en steun, is dan echt onontbeerlijk.

De Indiase website transgenderindia.com is een Engelstalig platform waar veel informatieve artikelen zijn te vinden. Transgender personen kunnen er vragen over hun genderidentiteit stellen en hun ervaringen delen. Rondom de website bestaan tien of twaalf whatsapp-groepen. Soms met twintig of vijfentwintig personen en soms met meer dan honderd deelnemers.

Dat vertelt Neysara Rai (34), transvrouw en een van de zes vrijwilligers uit heel India die de website runnen. Niet de enige, benadrukt ze, en ze wil ook niet als het gezicht van de website gezien worden. Reden waarom ze hier ook liever geen portretfoto geplaatst ziet. De zes vrijwilligers modereren en ondersteunen, maar ze willen niet steeds zaken in beweging moeten zetten. “We hopen dat mensen ook zelf initiatief nemen.”

Neysara is drie maanden in Nederland. Ze was bij de Trans Pride, voer mee op de transboot en liep met de vlag. Zo openlijk trans is ze India niet. Haar familie weet ervan, maar zegt ze: “mijn transzijn is één aspect van mijn identiteit. Ik ben bijvoorbeeld ook dochter, zuster en zakenvrouw.” Ze haalde een bachelor als ingenieur, maar haar sollicitaties werden voortdurend afgewezen. Ze begon vervolgens haar eigen online-business en die loopt goed.

Ze vertelt over de acceptatie van transmensen in India, over het verschil met de hijra’s en de betekenis van de website. “De steun is echt belangrijk. Dat je weet dat er ook anderen zijn met dezelfde issues als jij. Er zijn gevallen geweest waarin mensen aan zelfmoord dachten, jonge studenten vaak en soms al op het spoor voor de trein. Dan helpt iedereen in de community. Ze zoeken je op en praten met je.”

“Er lijkt veel acceptatie, officieel vanuit de overheid, maar dat valt in de praktijk erg tegen. En dan is het voor transseksuele mensen misschien nog wel gemakkelijker dan voor mensen van wie de identiteit buiten het binaire valt, queer of genderfluïde. Die worden in India helemaal niet begrepen.”

Hijra’s

“Hijra’s zijn bekend,” zegt ze. In India is er veel verwarring en worden transgender personen vaak geassocieerd met hijra’s. Ben je trans dan ben je hijra, geloven veel mensen. Die aanname is een strijdpunt van transgenderindia.com. “Hijra’s vormen een soort van religieuze sekte van transvrouwen. Ze leven in de marge van de maatschappij.” Die marginalisering gaat terug tot 1871 toen India een Britse kolonie was. “De Britse kolonisten begrepen niets van deze mensen en criminaliseerden ze. Voor die tijd waren hijra’s geïntegreerd in de samenleving, maar vanaf toen begon iedereen hen als criminelen te zien. Het enige wat ze nog konden doen om te overleven was bedelen en sekswerk. Zonder rechten of wettelijke bescherming. Ze vormden een eigen gemeenschap met hun eigen regels, familierelaties en taal.” Een gemeenschap met leiders die als pooiers mensen eropuit sturen om geld voor hen te verdienen. Ben je eenmaal opgenomen in de hijra-gemeenschap, ongeveer een half miljoen mensen in heel India, dan kom je er heel moeilijk weer uit.

Vanuit transgenderindia.com is er nauwelijks communicatie met de hijra’s. “We willen ons er liever buiten houden. We proberen mensen wel te informeren wat er gebeurt in die gemeenschap voordat ze daar eventueel toetreden.” Neysara vertelt over de gruwelijke moord een paar jaar geleden op Anusha door haar guru toen ze weg wilde lopen. Pas weer in het nieuws vanwege arrestaties. “Er heerst veel angst binnen de gemeenschap. Die moord was ook bedoeld om die angst en daarmee afhankelijkheid te vergroten.”

“Het is heel belangrijk dat we laten zien dat transgender mensen en hijra’s niet hetzelfde zijn, want zelfs binnen lgb-bewegingen die ook trans willen opnemen in hun emancipatiestrijd, zijn er misverstanden over essentiële zaken die transgender personen betreffen.” Over het verschil tussen transseksuelen, mensen met intersekse conditie, crossdressers en hijra’s.

“Zo was er vorige week nog sprake van een transgender beauty contest. Maar het is gewoon niet goed om te focussen op schoonheid als je transgender personen wilt empoweren. Je hebt dan vaak al niet zo veel vertrouwen in jezelf en de verwachtingen in de wereld. Als je ook nog eens mooi moet zijn, is er extra druk. We proberen op de website meningen van mensen te verzamelen over zo’n schoonheidswedstrijd voor transmensen.”

Andere kwesties op de site gaan over medische zaken, juridische kwesties of sociale issues. Bijvoorbeeld: vertel ik het mijn vader, hoe vertel ik het mijn ouders en waar vind ik transvriendelijke psychologen? Mensen hebben vragen over daten – ‘ik wil niet dat mensen met me daten omdat ik trans ben, maar ook niet afgewezen worden omdat ik trans ben’ – of ze vragen zich af: ben ik de enige transman in India of zijn er nog meer? Waar zijn ze dan?

Identiteit

Neysara wilde in Nederland informatie vinden en leren. Ze is heel positief over de onderwijsaanpak op scholen en over de ondersteuning die er bestaat voor ouders van transkinderen. “Je hebt zelf de gelegenheid om aan het idee te wennen, maar voor je ouders is het één klap.” Ze wilde zich ook informeren over de protocollen die hier bestaan. “In India is de transgenderzorg nog lastig. Psychologen weten er niets over en dan kan het gebeuren dat ze bij een veertigjarige transseksueel gaan vragen om ouderlijke toestemming voor transitie.”

Voor transpersonen speelt de kastenverdeling in de Indiase maatschappij minder, denkt Neysara. “Misschien is de coming-out voor mensen in hogere kasten lastiger omdat ze meer te verliezen hebben. Als trans in het India van nu.”

Toen ze zelf tien jaar geleden in transitie ging, waren er nog nergens protocollen voor. Identiteit veranderen was heel moeilijk. “Ik moest een totaal nieuwe identiteit opbouwen.” Haar familie dacht eerst dat het iets herstelbaars was of dat ze hijra was, en moest lang wennen. Mensen in India zien je niet meer als de hele persoon die je bent, zegt Neysara. “Als zichtbare trans word je in India met elke stap die je zet gepest en nageroepen. De gemeenschap reduceert je tot dan ene aspect van je identiteit, ze zien je alleen als trans. Maar je bent meer dan dat.”

De website is vorig jaar gelanceerd. Elke maand zijn er zo’n 3.000 bezoekers, waarvan een 500 actief. Dat zijn mensen die bijvoorbeeld reageren op artikelen en vragen. Voorlopig is de website alleen in het Engels, een belangrijke taal in India maar niet de enige. Dat beperkt het bereik. “We willen ook in hindi en bengali. En daarmee kunnen we ook over de grens (Pakistan, Bangladesh, Nepal). Goede informatie op internet en positieve rolmodellen zijn zo belangrijk, want mensen met twijfels over hun genderidentiteit gaan toch eerst daar kijken. Dat kun je immers nog doen in alle beslotenheid.”

“Wat ik zou willen meenemen uit Nederland wat transaanpak betreft? Hoe ouders en artsen worden geïnformeerd, ondersteund en onderwezen hier. Dat zou ik graag willen importeren in India.”

Tekst en fotografie: Ton van den Born

Voor transgenderinfo.nl zijn twee artikelen van transgenderindia.com vertaald. Deze staan hier en hier.