‘Er zijn meisjes met penissen en jongens met vagina’s. Zo eenvoudig is het.’ Dat was de boodschap waarmee in januari de Baskische afdeling van Chrysallis (Chrysallis Euskal Herria) een bewustwordingscampagne in Spaans Baskenland startte. Een ultraconservatieve groep katholieken lanceerde een anti-campagne.
Chrysallis, een vereniging van familieleden van transkinderen en transjeugd, verspreidde in steden zoals Pamplona, San Sebastián, Bilbao en Vitoria ongeveer 150 posters op bushaltes en metrostations. Bedoeling was, aldus Beatriz Sever, woordvoerder van Chrysallis, in de Spaanse krant El País, maatschappelijke bewustwording over transkinderen. “En ook dat deze kinderen zich geaccepteerd zouden weten.” De motivatie voor de actie was verder dat als we er meer over praten, het voor ouders eenvoudiger wordt om te zien wat er met hun kinderen aan de hand is. “Veel van hen ontkennen simpelweg de gevoelens van hun kinderen over identiteit omdat ze er niets van weten.”
De campagnekosten van 28.000 euro werden geschonken door een anonieme inwoner uit New York. De donor, die van Baskische oorsprong zou zijn, was onder de indruk van een eerdere campagne van Chrysallis met educatief materiaal over transkinderen.
Een reactie dat niet elk kind dat zich op jonge leeftijd gender non-conform gedraagt transgender blijkt te zijn, was nog gematigd te noemen. De ultraconservatief-katholieke organisatie onder de naam Hazte Oír (laat je horen), lanceerde echter een anti-campagne. Eerst een petitie om de campagne van Chrysallis te stoppen en toen dat niet lukte, een opvallend oranje bus die de straat op zou gaan met de boodschap: ‘Laat je niet voor de gek houden. Jongens hebben een piemel, meisjes hebben een vagina.’
Hazte Oír verzet zich ook tegen abortus, homoseksualiteit en vrije wc-keuze. Het idee was dat de ‘De Bus Die Niet Liegt’, zoals de organisatie hem heeft gedoopt, door het hele land zou rijden. Als waarschuwing tegen vermeende ‘genderindoctrinatie’. Mensen herdoopten de organisatie tot ‘Hazme Reír’ (Laat me niet lachen). En ze wezen erop dat Hazte Oír met haar boodschap, zich beroepend op biologische kenmerken, niet alleen genderidentiteit ontkent, maar ook intersekse uitsluit.
De bus, die in Madrid de straat op ging, werd door de gemeentelijke overheid onmiddellijk van straat gehaald. Hier is sprake van aanzet tot haat, aldus de verklaring. ‘Madrid is een inclusieve stad en er is geen ruimte voor transfobie of discriminatie.’ Dat standpunt werd er breed gedeeld, want bijvoorbeeld ook de rechts-conservatieve Partido Popular keerde zich tegen de bus. Ada Colau, burgemeester van Barcelona, waar de bus na Madrid heen zou rijden, reageerde dat er in haar stad geen plek is voor lgbt-fobe bussen. En Chelsea Clinton twitterde: Please, don’t bring these buses to the U.S. (or anywhere).
Niet zomaar een oproep, want CitizenGo, de internationale organisatie opgericht door Hazte Oír, droomt daar wel van. De Belgische tak, Katholiek Forum, een zusterorganisatie van Hazte Oír, reageerde: “We hopen onze campagne wereldwijd uit te breiden. We zijn al begonnen met het contacteren van busbedrijven in grote steden zoals New York City om de prijzen na te gaan.”
Aanvulling (10 april 2017)
De oranje bus van CitizenGo is eind maart inderdaad naar New York gekomen. De slogan op de zogenaamde Free Speech Bus luidt: ‘It’s biology: Boys are boys… and always will be. Girls are girls… and always will be. You can’t change sex. Respect all.’ Overal waar de bus stopt (New York, the Stonewall Inn, Boston, Harvard) is er protest tegen de transfobe boodschap. Woensdag 5 april arriveerde de bus op de eindbestemming in Washington.
“Vrije meningsuiting is een grondwettelijk recht, maar taal heeft impact die niet genegeerd kan worden”, zei Jessica Stern van OutRight Action International, in een interview tegen Huffington Post. “Transkinderen lopen al groot risico van geweld, discriminatie en zelfmoord. Een boodschap verkondigen die het bestaan van transkinderen en kinderen met een intersekse conditie ontkent, is onverantwoordelijk, misleidend, gevaarlijk en heeft niets met respect te maken. Deze bus is mede oorzaak dat transjongeren tot zelfmoord worden gedreven.”
Bronnen: El País, De Volkskrant, Katholiek Forum, Washington Post, Huffington Post
Illustratie: poster Chrysallis