Seks en seksualiteit

Hoe gaan transgender personen om met seksualiteit? Dat is dus héél persoonlijk.

Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat:

  • De één erg van seks geniet en er geen moeite mee heeft.
  • De ander wel van seks wil genieten, maar het lijf zit in de weg.
  • Weer een ander geen behoefte aan seks heeft.
  • En zo zijn er nog veel meer mogelijkheden.

Hoe jij seksualiteit beleeft, maakt je niet meer of minder transgender. Het transgender-zijn kan wel op allerlei manieren invloed hebben op je beleving van seks. Hoe? Dat verschilt per persoon.

Seks als je lijf niet fijn voelt

Hoe geniet je van seks als je lijf niet ‘klopt’? Het is niet altijd gemakkelijk, maar er kan misschien meer dan je denkt. Deze tips kregen we van andere transgender personen. Wat werkt wel en niet bij jou?

1. Weet je of je seks wil
Sommige transgenders voelen zich fijn in hun lijf, andere niet. Voelt jouw lijf niet als ‘van jou’, dan is genieten van seks soms moeilijk. Je hoeft natuurlijk geen seks te hebben. Maar misschien wil je het niet missen. Dat hoeft ook niet. Er kan vaak meer dan je denkt! Ga voor jezelf na of je wel behoefte hebt aan seks, en zo ja, of je het nu wilt proberen.

2. Verruim je blik
Veel mensen denken bij seks aan ‘een penis in een vagina’ of ‘iets met je geslachtsdelen’. Maar dat hoeft niet. Seks kan ook zijn: elkaar opwinden en strelen, (half)naakt tegen elkaar aanliggen of samen fantaseren. Of… wat is seks voor jou?

3. Weet waar je aangeraakt wil worden
Als je lijf niet fijn voelt, wil je vaak niet overal aangeraakt worden. Hoe werkt dat bij jou? Bedenk wat jouw persoonlijke handleiding is. Welke plekken raak je graag aan, welke liever niet? En welke plekken mag jouw partner wel en niet aanraken?

4. Praat met elkaar
Het belangrijkste is dat je alleen doet wat jij fijn vindt. Leg je partner uit wat jouw handleiding is. Praten over wat je wel en niet wilt bij het vrijen is vaak spannend, maar ook fijn.

5. Doe het met iemand die je vertrouwt
Vind je vrijen lastig? Doe het dan niet met zomaar iemand. Doe het met iemand die je helemaal vertrouwt. Iemand die jou door en door kent en bij wie je helemaal jezelf kan zijn.

6. Ontspan je
Om fijne seks te hebben, helpt het om je helemaal te laten gaan. Denk niet na over hoe je eruit ziet of wat voor lichaam je hebt. Concentreer je juist op het fijne gevoel. Want dat fijne gevoel is van jou en kan niemand jou afnemen. Geniet van wat wel kan en maak je geen zorgen om wat niet kan.

7. Gebruik andere woorden
Als je een man bent wil je als man vrijen, ongeacht je lichaam. Daarom gebruiken trans mannen vaak mannelijke woorden voor hun lichaam en seks. Bijvoorbeeld: praat over je penis en over gepijpt worden, ook al ben je nog niet geopereerd. Voor trans vrouwen geldt hetzelfde. Ook al zijn je borsten nog klein of helemaal plat, het zijn wel jouw borsten! Of praat over gebeft worden in plaats van over gepijpt worden. Als non-binair persoon kun je ook de woorden kiezen of bedenken die jij prettig vindt voor je lichaam en de seksuele handelingen.

8. Fantaseer
Fantaseer tijdens het vrijen dat je lijf wél helemaal klopt. Als je dit beeld kunt oproepen, word je vaak makkelijker opgewonden. Wel is het jammer als je alleen nog met je hoofd in de wolken zit en niet meer in het hier en nu. Probeer dus ook contact te houden met het fijne gevoel in je lijf. En met degene met wie je vrijt.

9. Wees creatief met standjes
Wanneer voel jij je meer man of meer vrouw: als je bovenop ligt of juist onderop? Of misschien wel als je naast elkaar ligt en je vriend of vriendin jou met de hand bevredigt? Kies standjes uit die passen bij jouw gevoel over jezelf. Experimenteer!

10. Gebruik hulpmiddelen
Gebruik hulpmiddelen om je lichaam eruit te laten zien zoals jij je voelt. Voor trans mannen zijn er allerlei penisprotheses. Er zijn slappe penissen om de hele dag in je broek te dragen (een ‘packy’), maar ook harde penissen voor bij het vrijen. Er zijn ook protheses, speciaal voor transgender personen, maar bij veel seksshops zijn ook betaalbare ‘strap-ons’ (voorbinddildo’s) te koop. Als trans vrouwen kan je overdag een beha-vulling gebruiken, maar dat kan tijdens de seks natuurlijk ook. Ook kun je ervoor kiezen om je slipje aan te houden bij de seks en je genitaliën weg te stoppen, dit wordt ook wel tucken genoemd.

Als het niet fijn is
Wil je genieten van seks, maar lukt het maar niet? Zoek hulp bij een seksuoloog. Er zijn verschillende seksuologen die ervaring hebben met transgender cliënten.

Seks & Hormonen

Als je hormoonbehandeling krijgt, verandert er van alles aan je lijf. Dit heeft ook invloed op je seksuele beleving.

Dit gebeurt er bij trans vrouwen en non-binaire personen (met een penis)

Wanneer je oestrogenen en een testosteronblokker gebruikt, gebeurt het volgende:

  • Je borsten gaan groeien. Bij de één gaat dat heel langzaam, bij de ander heel snel. Bij de één groeien ze niet zoveel, bij de ander wat meer.
  • Je krijgt minder makkelijk een erectie of helemaal niet meer.
  • Na een tijdje krijg je geen zaadlozing meer. Wel kan er nog een klein beetje vocht uit je penis komen.
  • Je testikels krimpen.
  • Veel trans vrouwen krijgen minder zin in seks.
  • Sommige trans vrouwen geven aan dat hun orgasmes anders aanvoelen. Het is niet bekend of dat ook echt door de hormonen komt.

Bij al deze veranderingen geldt: de één merkt het meer dan de ander. Iedereen is anders en iedereen reageert verschillend op hormonen.

Dit gebeurt er bij trans mannen en non-binaire personen (met een vulva)

Wanneer je testosteron gebruikt, gebeurt het volgende:

  • Je krijgt de baard in de keel.
  • Je krijgt gezichtshaar.
  • Je clitoris groeit. Bij de één gaat dat heel langzaam, bij de ander heel snel. Bij de één groeit de clitoris meer dan bij de ander.
  • De clitoris kan een beetje stijf worden als je opgewonden bent. Wanneer je clitoris is gegroeid, merk je daar meer van.
  • Veel trans mannen krijgen meer zin in seks.
  • Sommige trans mannen geven aan dat hun orgasmes anders aanvoelen. Het is niet bekend of dat ook echt door de hormonen komt.

Bij al deze veranderingen geldt: de één merkt het meer dan de ander. Iedereen is anders en iedereen reageert verschillend op hormonen.

Geniet je meer of minder van seks?

Dat ligt eraan.

  • Veel transgender personen zijn blij met de manier waarop hun lijf en hun seksuele gevoelens veranderen door de hormonen. Veel trans mannen vinden het bijvoorbeeld fijn om meer zin in seks te hebben. Trans vrouwen zijn vaak opgelucht dat ze nauwelijks spontane erecties meer krijgen.
  • Het kan ook zijn dat het effect van de hormonen tegenvalt. Misschien vind je dat het niet snel genoeg gaat. Je had bijvoorbeeld als trans man verwacht dat je veel meer zin in seks zou krijgen, maar je merkt er niet zoveel van. Of je bent trans vrouw en je borsten lijken nauwelijks te groeien.
  • Sommige transgender personen zijn juist niet blij omdát er bepaalde dingen veranderen. Je vindt het als trans vrouw misschien jammer dat je minder naar seks verlangt of niet makkelijk een erectie krijgt. Als trans man vind je het misschien vervelend dat je zo vaak aan seks denkt of dat je seksuele gevoelens veranderd zijn. Misschien heb je vóór de hormonen veel plezier gehad van de manier waarop seks bij jou werkte. Nu is het anders en dat kan je missen.

Valt het tegen?

  • Je kunt ervoor kiezen om het een tijdje aan te kijken. Misschien voelt het na een paar maanden weer anders. Soms krijg je bijvoorbeeld weer meer of juist minder zin in seks. Je lichaam moest alleen even wennen aan de verandering. Misschien ook merk je dat de voordelen belangrijker voor je zijn dan de nadelen.
  • Misschien besluit je uiteindelijk om te stoppen met de hormonen. Bespreek dit met je behandelend arts. Sommige veranderingen aan je lijf zijn niet meer terug te draaien, andere wel.

Vragen
Heb je vragen over hoe de hormoonbehandeling je seksleven beïnvloedt? Of twijfel je of je wel of niet door wil gaan? Bespreek het met je psycholoog en arts van het genderteam. Ook andere hulpverleners, buiten het genderteam, kunnen je helpen je twijfels op een rijtje te zetten.

Seks na je operatie

Na een genitale genderbevestigende operatie zien je geslachtsdelen er heel anders uit. Ook voelen ze anders aan en werken ze anders. Dat geldt ook voor seks.

Hetzelfde, maar toch anders
Wanneer je een vagina krijgt of een (mini)penis, dan werkt deze voor een deel hetzelfde als bij cisgender personen. Maar er zijn ook verschillen. Zo kun je als trans man geen zaadlozing krijgen, ook al heb je een penis. En de vagina van een trans vrouw maakt niet of nauwelijks vocht aan, zodat je glijmiddel nodig hebt.

Zenuwen
Bij alle genitale operaties zorgt de chirurg ervoor dat de zenuwen naar je clitoris of eikel intact blijven. Dit betekent dat je na je operatie nog steeds lekkere plekjes hebt. Als je deze plekjes stimuleert wanneer je zin hebt in seks en al een beetje opgewonden bent, geeft dat een fijn gevoel. Vraag je chirurg om er meer over te vertellen. Bij elke operatie is het weer anders.

Orgasme
Vaak kun je na je operatie een orgasme krijgen. Meestal is dat niet meteen de eerste keer dat je seks hebt na je operatie. Het duurt vaak een tijdje voordat je weer hebt ontdekt hoe je lichaam werkt. Vaak is het ook makkelijker om een orgasme te krijgen als je met jezelf vrijt dan als je met iemand anders vrijt. Dat is heel normaal.

Meta of fallo?
Trans mannen kiezen tussen metaidoioplastiek (‘meta’) en falloplastiek (‘fallo’). Deze keuze heeft veel invloed op de manier waarop je seks hebt en beleeft na je operatie.

  • Kies je voor een ‘meta’, dan wordt je (door hormonen groter geworden) clitoris opgestrekt en aan één kant wat losgemaakt. Je krijgt dan een (zeer) kleine penis. Je kunt hiermee geen geslachtsgemeenschap hebben (‘neuken’). Het gevoel in je ‘meta’ is hetzelfde als van je clitoris.
  • Kies je voor een ‘fallo’, dan wordt huidweefsel van je onderarm of bovenbeen gebruikt om een penis van te maken. De clitoris komt aan de schacht van je penis te zitten en is bedekt door een laag huid. Je hebt dus nog wel een lekker plekje, maar die zit op een onverwachte plek. Door middel van een erectieprothese kun je een stijve penis krijgen. Vaak kun je dan ook geslachtsgemeenschap hebben.

Veel trans mannen vinden het lastig om te kiezen. Bij je genderteam word je meestal ondersteund bij deze keuze. Ook buiten het genderteam kun je hulp zoeken. Of ga eens praten met trans mannen die bepaalde operaties al hebben gehad.

Genieten van seks
Of je na de operatie kunt genieten van seks heeft niet alleen met zenuweinden en lekkere plekjes te maken, maar ook met jou en hoe jij je voelt. Weet je wat je fijn vindt in bed? Ben je blij met jezelf en met je lijf? Kan je je ontspannen? Als je met iemand anders vrijt: voel je je op je gemak bij deze persoon? Vind je de ander wel echt leuk?

Oefenen
Ook moet je oefenen en uitproberen om erachter te komen hoe jouw lekkere plekjes werken. Bijvoorbeeld:

  • Houd je van hard of zacht wrijven? Drukken? Rondjes draaien?
  • Vind je het fijn om een speeltje te gebruiken?
  • Gebruik je glijmiddel en welke soort vind jij het fijnste?
  • Word je opgewonden als je ergens over fantaseert tijdens het vrijen?

Om lekker met iemand anders te kunnen vrijen, helpt het als je weet hoe het bij jezelf werkt. Veel masturberen dus!

Herstel
Het duurt een tijdje tot alles na je operatie weer hersteld is. In het begin ziet het er nog ‘raar’ uit: het is gezwollen en er zitten hechtingen. Misschien vind je het niet fijn om ernaar te kijken. Het hele herstel van je vagina of penis duurt minstens drie maanden, meestal nog langer. Het is even wennen dat je lichaam weer helemaal van jou is. Dat is heel normaal! Neem de tijd en ga op ontdekkingstocht.

Verdriet
Na je operatie ben je misschien heel blij met je penis of vagina. Maar het kan ook dat je wel eens verdrietig bent. Je merkt nu misschien pas wat er niét kan veranderen aan je lichaam. Je zult als trans man bijvoorbeeld nooit een zaadlozing krijgen met je eigen penis. Dit verdriet maakt het misschien moeilijk om van seks te genieten. Dit helpt soms:

  • Bedenk dat álle mannen verschillend zijn, óók cisgender mannen. Dat je geen zaadlozing krijgt met je penis betekent niet dat je geen ‘echte man’ bent. Wel dat je een bijzonder verleden hebt. Daar is niets mis mee.
  • Voor trans vrouwen geldt dat natuurlijk ook. Alle vrouwen zijn anders. Dat je vagina niet vochtig wordt, maakt jou niet minder vrouw. Je bent gewoon een vrouw met een bijzondere geschiedenis.
  • Blijf je er moeite mee hebben? Het helpt vaak om er met iemand over te praten.

Complicaties
Bepaalde operaties geven meer kans op complicaties. Dit betekent dat er iets verkeerd gaat bij de operatie of bij het herstel. Is dit bij jou gebeurd, dan duurt het vaak langer voordat je helemaal blij bent met je lijf. Het kan dan moeilijker zijn om te genieten van seks. Blijf je er moeite mee hebben? Praat er eens over met een hulpverlener.

Veilig vrijen

Wil je niet zwanger worden en geen soa’s of hiv krijgen? Dan moet je altijd veilig vrijen. Als je in transitie bent, een hormoonbehandeling krijgt of een operatie achter de rug hebt, moet je extra op bepaalde dingen letten.

Algemene regels

Binnenkort kun je hier lezen welke seksuele handelingen wel en niet veilig zijn. Algemene regels zijn er wel:

  • Er is risico voor zwangerschap als beide partners vruchtbaar zijn en er sperma in de vagina terecht komt. Ook als je hormonen gebruikt, ben je vaak nog een beetje vruchtbaar!
  • Er is risico op overdracht van hiv en andere soa als sperma, vaginaal vocht of bloed van de ene partner in aanraking komt met de geslachtsdelen, mond of anus van de andere partner.

Soa-test
Wil je zeker weten dat je geen hiv of andere soa hebt? Doe dan een soa-test. Dit kan bij je huisarts. In bepaalde gevallen kun je ook gratis en anoniem bij de soa-poli van de GGD terecht. Dit kan sowieso als je jonger bent dan 25 jaar, en vaak ook:

  • Als je als seks hebt met cisgender mannen
  • Als je partner een man is die (ook) seks heeft met cisgender mannen
  • Als seks je werk is

Als je tot één van de drie bovenstaande groepen behoort, is het verstandig om je elk halfjaar te laten testen.

Bang voor vervelende reacties van de huisarts of op de soa-poli omdat je transgender bent? Leg je situatie uit voordat de test begint. Misschien vindt je het vervelend als een medewerker jou naakt kan zien (dat is overigens lang niet altijd nodig). De medewerkers zullen graag rekening met je houden en zijn veel gewend. Veel huisartsen en soa-poli’s zijn al goed op de hoogte van genderdiversiteit.

Meer weten
Meer over soa, hiv en testen lees je op de website van Soa Aids Nederland.

Credits

Branding & design Cheerleader.studio

Website development Digitmind.nl

Fotografie headers: Tengbehkamara.com