Minister Edith Schippers (VWS) gaat kijken of protheses voor transvrouwen met enige borstgroei toch vergoed kunnen worden. Deze ingreep valt niet onder het basispakket in de zorg en is onvoldoende opgelost in een voorziene uitbreiding ervan per 1 januari. Ze wil kijken of er aanpassingen te maken zijn op basis van een ‘emancipatoir motief’. Dat blijkt uit een brief die Schippers vrijdag 4 november naar de Tweede Kamer stuurde. COC, TNN en Patiëntenorganisatie Transvisie pleiten al jaren voor deze vergoeding.
Eerder dit jaar, op 20 mei, schreef de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in een brief naar de Tweede Kamer nog dat vergoeding voor transvrouwen alleen mogelijk is als die geen ontwikkeling van borsten hebben. Terwijl door de hormoontherapie bij een geslachtsbevestigende transitie bijna altijd wat borstvorming ontstaat.
Aanleiding was de uitbreiding van het zorgpakket per 1 januari 2017. Het betrof een uitbreiding met ‘medisch noodzakelijke’ plastisch chirurgische ingrepen. Zoals een ooglidcorrectie of een borstprothese. Voorwaarde was echter dat transvrouwen wilden ze in aanmerking komen geen borstvorming zouden hebben of borstvorming van minder dan 1 cm. Onrealistisch, oordeelde onder meer TNN. Voor transvrouwen bood die uitbreiding nauwelijks een oplossing. COC Nederland, Transgender Netwerk Nederland en Patiëntenorganisatie Transvisie schreven dit ook in een brief van juni 2016 aan de Tweede Kamer.
Zelfvertrouwen
Er is al lang discussie over deze voor transvrouwen zo belangrijke vergoeding. Zo hadden voordat de politieke discussie over zorguitbreiding begon, COC, TNN en Patiëntenorganisatie Transvisie in een gezamenlijke brief in november 2015 de Tweede Kamer en minister Schippers opgeroepen de hele medische behandeling van geslachtskenmerken van transgender personen te vergoeden. De borstprothese is volgens de belangenorganisaties een onlosmakelijk onderdeel van de transitie van man naar vrouw. ‘De vraag of je verder als man of vrouw door het leven kunt, mag niet afhankelijk zijn van de hoogte van je inkomen’, stelde COC-voorzitter Tanja Ineke in deze brief.
Transgender personen kregen behandelingen zoals borstconstructie, gelaatscorrecties en erectieprothesen sinds 2005 niet meer vergoed en gezichtsontharing maar beperkt. Dat zorgverzekeraars niet tegemoet kwamen aan de noden van transgender personen was een grote teleurstelling. Volgens de belangenorganisaties worden de mensenrechten van transgender personen geschonden doordat ze niet hun volledige behandeltraject vergoed krijgen. Hun achterstandspositie wordt erdoor vergroot.
Patiëntenorganisatie Transvisie wijst erop dat de situatie voor transvrouwen niet gelijk is aan die van cisvrouwen. De borstkas van de transvrouw is breder, waardoor de borstgroei over de breedte weg valt, stellen ze. De Nederlandse Vereniging van Plastisch Chirurgen heeft volgens Transvisie niet voldoende zorgvuldig over het voorstel en de relatie tussen lichaamsverhoudingen nagedacht. Bovendien betekent borstvergroting voor transvrouwen vaak een flinke stap vooruit in de onvrede met de aangeboren geslachtskenmerken. Het geeft hen meer zekerheid en zelfvertrouwen.
Erectieprothesen
Uit overleg van het Zorginstituut (centraal overheidsorgaan op het terrein van de wettelijke zorgverzekeringen) met onder meer verzekeraars, Transvisie en Vereniging Genderdiversiteit, over borstprotheses voor transvrouwen bleek dat er geen overeenstemming was de behandeling in het zorgpakket op te nemen. Het belangrijkste geschilpunt is of er wat borstprotheses betreft een onderscheid gemaakt kan worden tussen transvrouwen en biologische vrouwen. Zorgverzekeraars vinden dat niet te rechtvaardigen en De Patiëntenfederatie Nederland meldde niet te kunnen inschatten welk standpunt geboren vrouwen zullen innemen over een vergoeding van borstprotheses uit het basispakket enkel voor transvrouwen en niet voor geboren vrouwen met weinig borstontwikkeling. Transvisie en de Vereniging Genderdiversiteit vonden (en vinden) dat transvrouwen hierin niet te vergelijken zijn met biologische vrouwen. Borsten voltooien de transitie en maken deze zichtbaar naar de buitenwereld. Zij vinden dan ook een onderscheid in het basispakket wat betreft borstprotheses tussen transvrouwen en biologische vrouwen wel te rechtvaardigen. Een aanpassing van criteria (bijvoorbeeld 2 of 3 cm) was geen optie en opende een discussie over cosmetisch of medisch karakter van een dergelijke operatie.
Schippers zegt nu tegen de Tweede Kamer: “Ik acht het denkbaar om vanuit een andere invalshoek dan de zorg, namelijk vanuit emancipatoir motief, een subsidieregeling te maken om borstprotheses voor transvrouwen te vergoeden.” De minister gaat een regeling uitwerken en de kosten in beeld brengen. Ze beloofde de Kamer voor de zomer te informeren of de vergoedingsregeling er echt komt.
Positief, reageren de belangenorganisaties, maar ze achten het wenselijk dat de behandeling van álle geslachtskenmerken voor transgender personen wordt vergoed, dus bijvoorbeeld ook erectieprothesen.
Bronnen: AD, TNN, COC Neerland, Rijksoverheid
Foto: Rijksoverheid.nl