Relaties & Seks:
Veilig vrijen en anticonceptie
Wil je niet zwanger worden en geen soa’s of hiv krijgen? Dan moet je altijd veilig vrijen. Als je in transitie bent, een hormoonbehandeling krijgt of een operatie achter de rug hebt, moet je extra op bepaalde dingen letten.
Algemene regels
In dit schema kun je precies zien welke seksuele handelingen wel en niet veilig zijn. Algemene regels zijn:
- Er is risico voor zwangerschap als beide partners vruchtbaar zijn en er sperma in de vagina terecht komt. Ook als je hormonen gebruikt, ben je vaak nog een beetje vruchtbaar!
- Er is risico op overdracht van hiv en andere soa als sperma, vaginaal vocht of bloed van de ene partner in aanraking komt met de geslachtsdelen, mond of anus van de andere partner.
Jouw situatie
Ben je in transitie, in hormoontherapie of heb je een operatie achter de rug? Dan moet je extra op bepaalde dingen letten. Klik op jouw situatie:
Trans* vrouwelijke spectrum (MGGT1):
- Geen hormonen, geen geslachtsoperatie (vaginaplastiek)
- Wel hormonen, geen geslachtsoperatie (vaginaplastiek)
- Vaginaplastiek gehad
Trans* mannelijke spectrum (VGGT2):
- Geen hormoonbehandeling, geen buikoperatie of penisoperatie
- Wel hormonen, geen buikoperatie of penisoperatie
- Wel hormonen, wel buikoperatie, geen penisoperatie
- Ik heb een meta (metaidoioplastiek)
- Ik heb een fallo (falloplastiek)
Soa-test
Wil je zeker weten dat je geen hiv of andere soa hebt? Doe dan een soa-test. Dit kan bij je huisarts. In bepaalde gevallen kun je ook gratis en anoniem bij de soa-poli van de GGD terecht. Dit kan sowieso als je jonger bent dan 25 jaar, en vaak ook:
- Als je als (trans)man seks hebt met cisgender mannen
- Als je partner een man is die (ook) seks heeft met cisgender mannen
Als je tot één van de twee bovenstaande groepen behoort, is het verstandig om je elk halfjaar te laten testen.
Bang voor vervelende reacties van de huisarts of op de soa-poli omdat je transgender bent? Leg je situatie uit voordat de test begint. Misschien vindt je het vervelend als een medewerker jou naakt kan zien (dat is overigens lang niet altijd nodig). De medewerkers zullen graag rekening met je houden en zijn veel gewend. Veel huisartsen en soa-poli’s zijn al goed op de hoogte van genderdiversiteit.
Meer weten
Meer over soa, hiv en testen lees je op de website van Soa Aids Nederland.
1MGGT = mannelijk geboortegeslacht toegewezen
2VGGT = vrouwelijk geboortegslacht toegewezen
Trans* vrouwelijke spectrum: geen hormonen, geen geslachtsoperatie (vaginaplastiek)
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Verder hoef je niet met speciale dingen rekening te houden.
Trans* vrouwelijke spectrum: wel hormonen, geen geslachtsoperatie (vaginaplastiek)
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
- Je condoom kan makkelijker afglijden.
Als je hormonen gebruikt, krijg je minder makkelijk een erectie. Wanneer je iemand neukt terwijl je penis niet goed stijf is of halverwege slap wordt, kan het condoom kapot gaan of afglijden. Dat maakt de seks minder veilig. Let hier dus goed op. - Je kunt nog steeds hiv en andere soa’s krijgen en iemand zwanger maken.
Nadat je een tijdje aan de hormonen bent krijg je geen ejaculatie meer en komt er dus geen sperma meer uit je penis wanneer je klaarkomt. Toch komt er nog wel een beetje vocht uit je penis, waaronder mogelijk zaadcellen. Dit vocht kan ook met hiv geïnfecteerd zijn. Er is dus nog steeds een kleine kans dat je iemand zwanger maakt, hiv oploopt of hiv doorgeeft. Ook kun je nog steeds een andere soa oplopen of aan iemand doorgeven. Blijf daarom veilig vrijen!
Trans* vrouwelijke spectrum: vaginaplastiek gehad
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
- Je kunt niemand zwanger maken, maar je kunt nog wel hiv en andere soa’s krijgen.
Wanneer je een geslachtsoperatie hebt gehad, ben je niet meer vruchtbaar. Je hoeft dus geen anticonceptiemiddel te gebruiken. Wel kun je nog steeds hiv en andere soa’s oplopen of doorgeven. Blijf dus veilig vrijen! - Je hebt extra glijmiddel nodig.
Het is voor jou belangrijk om extra glijmiddel te gebruiken. Je vagina maakt namelijk zelf geen, of maar een klein beetje, vocht aan. Je vagina is ook minder soepel dan die van vrouwen die niet trans zijn. In jouw vagina komen daarom makkelijker kleine scheurtjes in het weefsel. Glijmiddel helpt dat voorkomen. - Neem een vaginale douche na gebruik van bepaalde glijmiddelen.
Je vagina maakt zichzelf niet schoon. Daarom moet je bepaalde soorten glijmiddel na afloop uitspoelen. Kijk in het schema hieronder. - Niet alle condooms kunnen bij elk glijmiddel.
Sommige condooms kunnen stuk gaan door sommige soorten glijmiddel. Kijk in de tabel hieronder welk condoom je bij welk glijmiddel mag gebruiken.
Welk condoom met welk glijmiddel?
Glijmiddel | Condoom | Bijzonderheden |
---|---|---|
Waterbasis (bijv. KY gel) | Normaal condoom met latex | Na afloop goed spoelen met een vaginale douche. Anders blijft het glijmiddel achter in de vagina. |
Siliconenbasis | Normaal condoom met latex | Na afloop goed spoelen met een vaginale douche. Anders blijft het glijmiddel achter in de vagina. Gaat niet samen met siliconen speeltjes. |
Vet- of oliebasis (bijvoorbeeld amandelolie) |
Latexvrij condoom van polyurethaan | Verzorgt de huid en hoeft niet nagespoeld te worden. Trekt wel erg snel in. Gebruik er dus veel van. |
Werkt jouw glijmiddel niet goed genoeg, twijfel je of jouw glijmiddel goed is voor jouw vagina, of voelt je vagina niet goed aan als je een vaginale douche neemt? Ga dan naar je behandelend arts.
Trans* mannelijke spectrum: geen hormoonbehandeling, geen buikoperatie of penisoperatie
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
Anticonceptie en menstruatie
Als je je (deels) een jongen voelt, kan het knap vervelend zijn om elke maand ongesteld te worden. Wil je je menstruatie stoppen of verminderen, kies dan voor bepaalde anticonceptie:
- Als je de anticonceptiepil slikt, kun je je menstruatie regelen. Je kunt ervoor kiezen om niet, minder vaak of minder lang te menstrueren door geen, minder vaak of een minder lange stopweek in te lassen. Gebruik je de ring of de pleister, dan hoef je ook niet meer te menstrueren.
- Neem je de prikpil of het hormoonspiraal, dan wordt je menstruatie vaak lichter en/of blijft deze uiteindelijk weg.
- Bij het koperspiraal kan je menstruatie juist zwaarder worden.
Anticonceptie met of zonder vrouwelijke hormonen
Je vindt het misschien vervelend om een anticonceptiemiddel te nemen waar vrouwelijke hormonen in zitten. Bang dat je hiervan gaat vervrouwelijken hoef je niet te zijn, die kans is namelijk nihil. Maar misschien vind je het idee niet fijn.
- Anticonceptiemiddelen zonder hormonen zijn condooms en het koperspiraal.
- In de prikpil zitten wel progestagenen, maar geen oestrogenen.
- Progestagenen worden soms ook voorgeschreven aan transmannen die nog niet in hormoonbehandeling zijn, om hun menstruatie te stoppen.
Trans* mannelijke spectrum: wel hormonen, geen buikoperatie of penisoperatie
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
- Risico op zwangerschap?
In de eerste maanden waarin je testosteron gebruikt, is er vaak nog een kleine kans om zwanger te worden. Vraag dit na bij je behandelend arts. Gebruik zo nodig anticonceptie. - Nog steeds risico op hiv en andere soa
Je kunt nog steeds hiv of een andere soa krijgen. Blijf dus veilig vrijen!
Trans* mannelijke spectrum: wel hormonen, wel buikoperatie, geen penisoperatie
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
- Geen risico meer op zwangerschap
Omdat je baarmoeder en eierstokken zijn verwijderd, kun je niet meer zwanger worden. Je hoeft dus geen anticonceptie te gebruiken. - Nog steeds risico op hiv en andere soa
Je kunt nog steeds hiv of een andere soa krijgen. Blijf dus veilig vrijen!
Trans* mannelijke spectrum: ik heb een meta (metaidoioplastiek)
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
- Penis
Overal in het schema waar ‘penis’ staat, gaat het ook over jouw meta. Het verschil is alleen dat er bij jou geen sperma uit komt. - Geen risico meer op zwangerschap
Omdat je baarmoeder en eierstokken zijn verwijderd, kun je niet meer zwanger worden. Je hoeft dus geen anticonceptie te gebruiken. - Nog steeds risico op hiv en andere soa
Je kunt nog steeds hiv of een andere soa krijgen. Blijf dus veilig vrijen!
Trans* mannelijke spectrum: ik heb een fallo (falloplastiek)
Kijk in het schema hoe je veilig kunt vrijen. Let verder hier op:
- Penis
Overal waar in het schema ‘penis’ staat, gaat het ook over jouw fallo. Het verschil is alleen dat er bij jou geen sperma uit komt. - Kwetsbaar
Je fallo is kwetsbaar. Dit komt doordat de bloedtoevoer en de zenuwen kunstmatig zijn aangesloten. Je kunt dus niet erg ruwe seks ermee hebben. - Geen risico meer op zwangerschap
Omdat je baarmoeder en eierstokken zijn verwijderd, kun je niet meer zwanger worden. Je hoeft dus geen anticonceptie te gebruiken. - Nog steeds risico op hiv en andere soa
Je kunt nog steeds hiv of een andere soa krijgen. Blijf dus veilig vrijen!