De Transwet (Ley Trans) waar in Spanje al jaren over gesproken wordt, is 29 juni aangenomen in de Spaanse Ministerraad. De coalitie van Unidad Podemos en PSOE was het oneens over een aantal punten. Die zijn aangepast. Er is een grote stap gezet naar een wetgeving waarbij zelfbeschikking voor transgender personen vanaf 14 jaar geregeld is.
(aangepast: 7 oktober 2022)
Zelfbeschikking leek daarmee geregeld te zijn, maar dat de Ministerraad de wet aannam, betekent helaas nog niet dat het door de twee Kamers is: congres (onze Tweede Kamer) en senaat (de Eerste Kamer). Een meerderheid van het congres verwierp donderdag 6 oktober 2022 twee amendementen van rechtse partijen die tegen zelfbeschikking zijn en de wet terug wilden sturen naar de regering, Een overwinning voor Irene Montero, de minister voor Gelijkheid, en voor de transgender gemeenschap in Spanje.
Wordt vervolgd. Hieronder de oorspronkelijke tekst van het artikel zoals geschreven in juni 2021.
De Spaanse regering regelde behalve groen licht voor de wetgeving voor transgender personen ook meer rechten van lgbti-personen. Niet toevallig in de Prideweek dat de PSOE haar beloften op dit terrein wilde nakomen. En, wél toeval, ook in de week dat de EU zich beraadde over stappen naar het homofobe beleid van Orbán in Hongarije. In de nieuwe wet worden conversietherapieën verboden, net als genitale aanpassingen bij intersekse kinderen. Er is ook geregeld dat vrouwen (single, lesbisch of trans) gebruik kunnen maken van mogelijkheden om kinderen te krijgen.
Maar de grootste stap betreft de rechten van transgender personen. Het hele proces naar regeringsovereenstemming op deze wet heeft lang geduurd (lees bijvoorbeeld dit artikel van oktober 2018). Maar transgender-zijn is nu geen ziekte meer. Dat is een enorm winstpunt voor de Spaanse transbeweging.
Tegelijk wijst Carla Antonelli, de eerste trans vrouw die in de Spaanse politiek verkozen werd, voor de PSOE, in El Diario erop dat we veel winstpunten kunnen vieren, maar dat we er nog niet zijn. ‘We mogen de jongeren onder 14 niet vergeten, evenmin als non-binaire personen voor wie nog onvoldoende erkenning is, en transgender vluchtelingen.’
De nieuwe wet is er gekomen onder verantwoordelijkheid van Irene Montero, minister voor Gelijkheid. Ze vertelde in een persconferentie na de Ministerraad dat er een eerste stap is gezet die behalve gaat over de rechten en mogelijkheden van transgender personen ook rechtstreeks hun welzijn en geluk raakt. “Dit soort wetten zijn historisch en veranderen het land echt omdat ze het mogelijk maken dat zoveel mensen zonder angst en schuld kunnen leven, dat ze gelukkig mogen zijn en dat hun rechten gegarandeerd worden.”
Spanje is nu het 16e land in de wereld waar zelfbeschikking van gender geregeld is. Naast bijvoorbeeld Portugal, Denemarken en Argentinië. Dat wil zeggen dat in Spanje iemand naam en gender op een identiteitsbewijs kan laten aanpassen zonder een heel medisch, psychologisch of hormonaal traject. De wens volstaat. En een bedenktijd van drie maanden (tussen aanvraag en ratificatie) of vier maanden als je nog een ‘administratieve maand’ meetelt.
Er was protest vanuit radicaal-feministische hoek. Die voerden aan dat vrouwenrechten werden aangetast nu ‘mannen (!) zomaar kunnen verklaren dat ze vrouw zijn’. Binnen de coalitie was er verzet met name van de kant van vicepresident Carmen Calvo (PSOE) die zich afvroeg of zelfbeschikking wel wenselijk was. Een punt van debat binnen en buiten de coalitie was verder het gebruik van puberteitsblokkers en hormoonbehandeling voor minderjarigen. Dit punt is nu buiten deze ontwerpwet gehouden. Aanvankelijk waren er bovendien twee wetten, voor transgender personen en voor lgbti-rechten. Die zijn samengepakt.
Maar Montero is trots op het resultaat. Ze bevestigt dat het hele proces behoorlijk ‘lang en zwaar’ is geweest. En het is nog niet helemaal afgelopen, want na goedkeuring in de Ministerraad volgt nog de consultatie in het congres, met eventuele amendementen. De Spaanse transgenderbeweging hoopt dat er dan nog bepaalde zaken verbeterd kunnen worden. Bijvoorbeeld voor non-binaire personen.
Foto: Minister Montero tijdens de persconferentie op 29 juni
Tekst: Ton van den Born
