Het beeld van transgender personen is de afgelopen twintig jaar veranderd. In 1999 verscheen een boek met interviews met mensen die niet goed passen in de hokjes ‘man’ en ‘vrouw’. Persoonlijke verhalen over hoe zij vorm geven aan hun genderidentiteit. Van het boek van Tim de Jong is in september een derde druk verschenen.
Toen de eerste druk van het boek dat bij Schorer Boeken verscheen, waren transgender personen minder zichtbaar. Nu kennen veel mensen wel een transman of transvrouw, in de eigen omgeving of van tv. Maar dat er verschillende gendervormen te onderscheiden zijn, ook mensen voor wie de man/vrouw-verdeling slecht past, is veel minder bekend. Nog steeds.
Er zijn meer genderidentiteiten en er zit meer aan genderdiversiteit. Het boek laat iets zien van de vele vormen, het rijke palet van genderbeleving. De interviews tonen hoe achttien mensen omgaan met hun gender en welke beperkingen ze ervaren van de seksetweedeling. Ook enkele deskundigen uit de transgenderzorg komen aan het woord. Meer dan ooit actueel omdat nog te vaak wordt verondersteld dat je als je geen man wilt zijn, dus vrouw wilt zijn en andersom. Zo eenduidig is het lang niet altijd.
Niet in vorm en ook niet in tijd. “Momentopnames”, schrijft Tim de Jong in een blog ter gelegenheid van de herdruk. “Levens gaan verder, soms leidt dit tot nieuwe keuzen, tot oplossingen voor eerdere hindernissen, tot nieuwe inzichten, en soms ook tot een veranderende ‘identiteit’. Want is je genderidentiteit wel een gegeven? Zou het kunnen zijn dat je identiteit meebeweegt met de contexten waarin je leven zich afspeelt?”
Misschien is gender meer iets dat je ‘doet’ in plaats van iets dat je ‘bent’, veronderstelt De Jong. Het kan veranderen. Je genderstatus is voor een buitenstaander misschien niet te vangen. De enige die daartoe een poging kan doen, ben je zelf. De Jong: “Het laatste – en mooiste – woord is aan de geportretteerden zelf.”
De derde druk van ‘Man of vrouw, min of meer’ (224 pg) verscheen bij Brave New Books.
Het boek (20 euro) is hier te bestellen
Een bespreking van het boek toen het net was verschenen op Het Continuüm, mei 1999