Evelyne Neuman (1964) zegt dat hoewel ze niet geopereerd is, het vrouw-zijn in haar hart, hoofd en ziel zit. Ze wijst allerlei organisaties in Nederland en België op inclusief beleid naar trans personen en merkt op dat de verdraagzaamheid al behoorlijk groot is geworden. “Ik word als trans vrouw honderd maal beter bediend en behandeld dan als man.”
Het gevoel van vrouw-zijn manifesteerde zich bij Evelyne decennia geleden. Ze duwde het weg, maar het kwam weer keihard terug, sterker dan ooit. “Toen ik 25 was, waren er tekenen, maar heb ik het verdrongen”, vertelt ze. “Ik was er niet klaar voor om er mee naar buiten te komen en de maatschappij was er niet klaar voor om mij te omarmen.” Ze had, denkt ze, vast problemen met de politie gekregen als ze dertig of veertig jaar geleden als vrouw de straat op was gegaan.
Dat gebeurde uiteindelijk een jaar of vijf geleden, 2018. Zonder pruik, weinig make-up, maar volop in dameskleding, en liefst op hakken. En met siliconenprotheses die vrouwelijke lichaamsvormen in boezem en heupen benadrukken. “Dan nog is veel durf nodig”, erkent ze, “maar ik ben hooguit twee keer verbaal belaagd. Dat valt erg mee. Mensen zijn ongelooflijk vriendelijk. En als iemand me eens als ‘meneer’ aanspreekt, zeg ik: “het is ‘mevrouw’, maar geen probleem.”
“Ik heb een tijdje gedacht dat ik homo was, maar dat kon niet omdat ik enkel op vrouwen val. Op het werk werd ik wel als homo gezien tot iemand onwetend de opmerking maakte: ‘Misschien verander je op een dag wel van geslacht.’ Ik merkte dat transgender mensen spontaan sympathie bij me losmaakten, en dat is alleen maar versterkt.” Ze was één van hen.
Een bevrijding
In Antwerpen kunnen ze dat zien, maar moeilijker vindt Evelyne zich te outen naar de nabije omgeving. Meer te verliezen misschien. Die stap heeft ze in elk geval nog niet gezet. Zodra ze voor werk vertrekt vanuit haar woonplaats wordt ze Evelyne. Maar haar vrouw weet van niets. Evelyne vertelt over transgender vriendinnen van wie huwelijken stukliepen of kinderen zich afkeerden. Niet vaak, maar het gebeurde.
Het vrouw-zijn is echter niet te stoppen. “Het is iets natuurlijks. Ik voel me beter als vrouw, dichter bij mijn eigen ik.” In de stad gaat het goed. “Hier kennen ze me. Op het werk accepteren ze me. In tearooms zeggen ze: ‘Hallo Evelyne!’. In kledingwinkels word ik goed geholpen, ik ga naar de yogalessen in damesoutfit en naar het zwembad in bikini of badpak. Geen probleem!”
Dat is vrijheid. “Mijn vrouwelijke ziel kunnen tonen aan de buitenwereld voelt als een bevrijding”, zegt Evelyne over haar ervaring van de expressie als trans vrouw. “Ik mag mezelf zijn ook al is dat niet de norm.”
Maar, vervolgt ze, “het zou goed zijn als er meer mensen zo naar buiten stappen. Je mag de kracht van het getal niet onderschatten. Misschien gaat het langzaam, maar ik denk dat het die kant opgaat. Dat over een jaar of twintig, dertig een deel van de mensheid zich zo kleedt dat je niet kunt zien of ze man of vrouw zijn.”
Voor Evelyne zijn schoenen belangrijk om vrouw te zijn, hoge hakken. “Goed make-up aanbrengen kost me enorm veel tijd.” Dat maakt dat mensen haar blijven herkennen als trans vrouw. “Maar ook al zie ik er misschien niet perfect uit, dat maakt me niet uit. Niemand heeft het recht om ons af te wijzen.”
Natuurlijk bent u welkom!
Dat draagt ze ook uit. “Ik voel me een pionier zoals ik de straat opga, een wegbereider. En ik zie het als mijn missie om een steentje bij te dragen voor de transwereld.”
Ze schrijft daartoe honderden mails naar organisaties, theaters, sportverenigingen, vliegvelden, zwembaden. Waarom is er bij u geen toilet voor non-binaire mensen? Is het bij korfbal op officiële toernooien toegelaten dat cis mannen een rokje dragen, cis vrouwen een short, trans mannen een short en trans vrouwen een rokje? Kan ik als trans vrouw bij u komen paardrijden? Of zwemmen, of buikdansen? Waarom is er geen kleedruimte voor mij? Wat gaat u eraan doen dat we als transgender mensen ons thuis voelen bij u?
“Bijna iedereen antwoordt en in 99 procent van de gevallen is dat positief. ‘Goed dat u dat aankaart. Daar gaan we iets aan doen.’ Of: ‘natuurlijk bent u welkom!”
Tekst: Ton van den Born, foto: Evelyne Neuman