Hoe groot de behoefte aan een documentaire als DISCLOSURE was, realiseerde ik me pas toen ik die bekeek. Als televisie- en filmfanaat ben ik vaak op zoek geweest naar trans representatie in media. Het eerste wat dan opvalt is het gebrek aan representatie en het tweede is de kwaliteit van die representatie. In DISCLOSURE wordt voornamelijk op dat tweede aspect ingegaan.
Aan de hand van fragmenten uit film en televisie schetst de documentaire een beeld van de geschiedenis en ontwikkeling van trans representatie vanaf de vroege 20e eeuw tot nu. Een panel van uitsluitend trans filmmakers, regisseurs en acteurs bespreekt de fragmenten. Als trans persoon vond ik het waardevol om deze kennis tot me te nemen, maar veel van de beelden waren ook moeilijk om te zien. Al deze fragmenten na elkaar maakten pijnlijk duidelijk hoe onmenselijk en onwaardig trans personen vaak in de media worden afgebeeld.
Stereotypen
Een trans personage werd en wordt vaak afgebeeld als ‘de grap’, als iets waar om gelachen moet worden en je dus niet serieus moet nemen. Een andere pijnlijke stereotypering is die van trans personen als moordenaars en psychopaten waar je bang voor moet zijn. DISCLOSURE laat ook zien hoe deze stereotyperingen verweven zijn met racisme in televisie en film. Veel mensen kennen geen trans personen in het echte leven en baseren hun kijk op trans personen alleen op deze representatie. Dat dit problematisch is lijkt me overbodig om te zeggen.
“Dat trans personen hun eigen verhaal in een documentaire als DISCLOSURE vertellen, is al vooruitgang op zich”
Het gebrek aan positieve representatie is voor veel trans personen zelf ook moeilijk. Als non-binair/trans masculiene persoon voelde ik me vaak eenzaam en ik zocht verbinding in verhalen. Wat DISCLOSURE goed laat zien is dat de verhaallijnen van trans personages niet bepaald hoopgevend zijn. Trans personen zijn in televisie en film vaak slachtoffer van (seksueel) geweld en worden als bedrieger, slecht en zelfs walgelijk afgebeeld. Bewust of onbewust nam ik deze beeldvorming mee en beïnvloedde het hoe ik naar mezelf keek en hoe ik dacht dat anderen mij zagen. Gelukkig is niet alles negatief! Er zijn ook succesverhalen, die wel hoop geven en laten zien dat er een positieve verandering plaatsvindt. Dat trans personen hun eigen verhaal in een documentaire als DISCLOSURE vertellen, is al vooruitgang op zich. Ik zie dit als een eerste stap naar trans representatie die een stuk realistischer en vooral positiever is.
Non-binair
Is de documentaire perfect? Zeker niet. Zoals Wren Sanders heel terecht opmerkt in The 15 Most Powerful Moments in Dislosure heeft DISCLOSURE nauwelijks aandacht voor de representatie van non-binaire identiteiten of, beter gezegd, het gebrek eraan. Daarnaast wordt de verandering in representatie van schandalen als Ace Ventura: Pet Detective en The Crying Game tot overwinningen als Transparent en Pose vereenvoudigd. Zelf had ik graag meer te weten willen komen over wat en vooral wie deze verandering teweeg hebben gebracht. Maar zoals in de documentaire zelf ook gezegd wordt: als er meer representatie van trans personen komt dan wegen de misstappen hier en daar ook niet zo zwaar.
Door Lian
Foto: Disclosure Films