Door: Tessel ten Zweege
Een van de Transgenderinfo.nl-redactieleden, Tessel ten Zweege, zit momenteel in San Francisco voor een universitaire uitwisseling. Hier volgt ze het vak LGBTQ+ Cultures and Society, over de geschiedenis van verschillende emancipatiebewegingen en strijden die zich tegenwoordig afspelen. Eerder schreef Tessel al over ervaringen in Amerika gedurende Trump en zijn poging om transgender erkenning in de medische wereld terug te draaien. Deze week werd er gesproken over het recht om te plassen.
In het artikel “Bathroom Battlegrounds and Penis Panics” van Schilt & Westbrook uit 2015 wordt besproken hoe de bewoners van de stad Gainesville, Florida in totale paniek verkeerden toen er een wet werd aangenomen die transgender mensen het recht gaf om de wc te gebruiken die overeenkwam met hun genderidentiteit. In North Carolina werd er zelfs een nieuwe wet aangenomen, bekend onder de naam HB2, die mensen verplichtte naar de WC te gaan van het geslacht dat op hun geboorteakte stond vermeld. Er werden allerlei verschillende redenen benoemd tegen deze nieuwe wet door het grotendeels conservatieve volk van Gainesville.
Om de gesegregeerde wc’s in stand te houden, wordt vaak beroep gedaan op de ‘natuurlijkheid’ van de gescheiden aard van deze ruimtes. Op de een of andere manier vindt men het heel logisch dat mannen en vrouwen niet in dezelfde ruimte naar de WC kunnen gaan, terwijl dit historisch gezien helemaal niet zo vanzelfsprekend is. In de Victoriaanse tijd, toen de Westerse maatschappij veel preutser werd en de ongelijkheid tussen man en vrouw werd vergroot, begon men pas echt de toiletten te scheiden. Tot die tijd werd er niet van opgekeken als mannen en vrouwen op dezelfde plek hun ontlasting loosden. In de Romeinse tijd was het bijvoorbeeld heel normaal om te poepen of plassen op een gezamenlijk toilet: Een soort bankje met gaten waarin je gezellig met zijn allen aan de gang kon.
Tegenstanders zijn er ook van overtuigd dat badkamers voor mannen en vrouwen zijn gescheiden, gebaseerd op iemands geslachtsdelen. Gelet hierop is genderuitdrukking en identiteit niet verantwoordelijk en worden deze genegeerd wat betreft de toegang tot de toiletten. Zelfs al zouden we WC’s accepteren als een plek die gesegregeerd moet blijven, dan lijkt het me erg redelijk om deze scheiding te handhaven aan de hand van iemands geslacht, en niet iemands genitaliën. Tegenstanders stellen vaak dat deze manier van toiletten handhaven vrouwen en kinderen in gevaar zou brengen, omdat mannen met slechte intenties zich eventueel zouden kunnen voordoen als een transgender vrouw. In Florida, nadat de wet vóór gelijkheid in publieke ruimtes zoals WC’s werd aangenomen, maakten Citizens of Public Ordinance een advertentievideo van een klein meisje die een WC binnentreedt en gevolgd wordt door een volwassen man. De video impliceert dat de man haar zou willen aanvallen of misbruiken, en het filmpje was een reactie op de net aangenomen wet. Niet alleen is het idee dat mannen zich zouden verkleden als trans vrouwen om in WC’s jonge meisjes aan te vallen vergezocht, en wekt het ongepaste verdenking op naar trans vrouwen, ook versterkt dit idee patriarchale gendernormen. Onder het mom van bescherming van kinderen en vrouwen reproduceren critici ideeën over de zwakheid van vrouwen, verbeelden ze mannen als belagers en werken ze aan het ontzeggen van rechten aan transgender mensen. Dit laat zien hoe het debat helemaal niet gaat om het hebben van veilige plekken voor transgender mensen, maar meer over het versterken van maatschappelijke normen over geslacht en seks. Het schildert alle mannen af als aanvallers, transgender vrouwen als “verklede mannen” en vrouwen als hulpeloos.
Na dit te horen in mijn les aan San Francisco State University, ging ik eens onderzoeken hoe dat in Nederland legaal geregeld was. In Nederland is er geen wet die voorschrijft naar welke WC je moet, maar transgender personen hebben wel vaak last van sociale controle: mensen die je raar aankijken als je met een masculien-presenterend uiterlijk een WC voor vrouwen in loopt. Elk WC-bezoek is een gedwongen keuze tussen het binnenlopen voor een mannen- of een vrouwentoilet, op veel plekken is er namelijk geen genderneutraal toilet aanwezig.
Veel mensen vinden het een grappig of banaal onderwerp. Voor transgender mensen kan een gebrek aan geschikte WC’s wel echt een groot probleem zijn. Er zijn verhalen van mensen die worden aangevallen door cisgender personen wanneer die vinden dat de trans persoon in kwestie niet in de juiste WC is binnengelopen. Trans jongeren op school durven soms hele dagen niet naar de WC te gaan om confrontatie te ontwijken, en lopen hierdoor kans om een blaasontsteking te krijgen. De oplossing is echter heel simpel: bestaande WC’s zouden gewoon een genderneutraal bordje kunnen krijgen in plaats van een mannelijk of vrouwelijk poppetje. Voor de WC’s die wel gescheiden blijven is het belangrijk dat mensen accepteren en respecteren wie er bij deze WC naar binnen loopt, aangezien de persoon in kwestie zelf beter op de hoogte is van diens genderidentiteit dan anderen.
In San Francisco zie ik voornamelijk genderneutrale toiletten. Hoe zit dat bij jou op school of in de buurt?